Veilig werken op hoogte
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Het nemen van maatregelen en het toepassen van procedures om valgevaar tijdens werkzaamheden op hoogte te voorkomen of te beperken, conform de geldende wet- en regelgeving.
Omschrijving
Veilig werken op hoogte is essentieel in de bouw en andere sectoren waar werkzaamheden boven een bepaald niveau plaatsvinden. Volgens de wetgeving, zoals het Arbobesluit, is er sprake van werken op hoogte bij een hoogteverschil van 2,5 meter of meer, of bij een kleiner hoogteverschil als er sprake is van een verhoogd risico (bijvoorbeeld boven water of verkeer). Werkgevers zijn wettelijk verplicht om maatregelen te treffen om valgevaar te voorkomen. Dit begint met een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). De arbeidshygiënische strategie geeft de voorkeursvolgorde van maatregelen aan: eerst collectieve bescherming, dan individuele bescherming. Werkzaamheden op hoogte mogen alleen worden uitgevoerd vanaf een veilige werkplek, zoals een steiger, stelling, bordes of hoogwerker. Wanneer dit niet mogelijk is, moeten andere geschikte arbeidsmiddelen worden gekozen.
Regelgeving en verantwoordelijkheid
De Arbowet en het Arbobesluit bevatten specifieke regels voor veilig werken op hoogte. Artikel 3.16 van het Arbobesluit verplicht werkgevers maatregelen te nemen om valgevaar te voorkomen bij werkzaamheden op 2,5 meter of meer, of bij een verhoogd risico. Werkgevers zijn verantwoordelijk voor een veilige werkomgeving en het kiezen van geschikte arbeidsmiddelen. Bij de keuze van maatregelen geldt de arbeidshygiënische strategie, waarbij collectieve beveiliging (zoals hekwerken en steigers) prioriteit heeft boven persoonlijke beveiliging (zoals harnassen en lijnen), tenzij collectieve maatregelen niet mogelijk of effectief zijn bij kortdurende werkzaamheden. Training en bewustwording van werknemers zijn essentieel om ongevallen te voorkomen.
Maatregelen en middelen
Maatregelen ter voorkoming van valgevaar omvatten onder meer het gebruik van veilige steigers, stellingen, bordessen, werkvloeren en hoogwerkers. Indien deze niet mogelijk zijn, kunnen ladders en trappen onder strikte voorwaarden worden ingezet. Collectieve valbeveiligingssystemen, zoals dakrandbeveiliging en hekwerken, bieden bescherming voor meerdere personen. Individuele valbeveiligingssystemen bestaan uit ankerpunten, harnassen en veiligheidslijnen. Het correcte gebruik en de regelmatige inspectie van alle arbeidsmiddelen en beveiligingssystemen zijn cruciaal voor de veiligheid. Ook weersomstandigheden kunnen van invloed zijn op de veiligheid van werkzaamheden op hoogte en moeten in de planning worden meegenomen.
Vergelijkbare termen
Valbeveiliging
Gebruikte bronnen: